ساعت های آفتابی سایلی برای زمان سنجی به کمک نور ( سایه ) خورشید هستند که با توجه به حرکت ظاهری خورشید در طول روز زمان را نشان می دهند.
ساعت آفتابی به اشکال گوناگون ساخته می شود و در هر نوع مدرج کردن صفحه ساعت محاسبات خاص خود را دارد. که با توجه به محل نصب ساعت انجام می شود.
ساعت آفتابی تنها ابزار نجومی است که در روز به کار گرفته می شود و مردم به آسانی با طرز کار آن آشنا می شوند و با آن ارتباط برقرار می کنند. همچنین ساعت آفتابی عرصه گسترده ای جهت ایده ها و خلاقیت های هنری و نجومی است و محلی زیبا جهت تزیین مکان های عمومی، مراکز علمی و منازل می باشد.
در کشورهای غربی ساخت ساعت آفتابی همواره مورد حمایت و تشویق گروه های هوادار محیط زیست و طبیعت، شهرداری ها، آموزش و پرورش و... به عنوان عاملی جهت گرایش به طبیعت و حفظ آن بوده است.
نوع عملکرد ساعت :
ساعت های آفتابی دارای انواع مختلف عملکردی: میله ای ، حلقه ای و نیم دایره ای می باشند که ساعت مذکور از توع نیم دایره ای می باشد.
مشخصات فیزیکی ساعت آفتابی :
ارتفاع : 35 سانتی متر
وزن : 4.5 کیلوگرم
جنس : خود ساعت از جنس برنج و پایه آن از جنس آهن می باشد.
جذابیت ساعت های آفتابی :
در عصر دقت دیگر نمی شد کارها را با تکیه بر سایه پیش برد، اما مهم اینجاست که ساعتهای آفتابی هیچ گاه قدر و منزلت خود را از دست ندادند.اینک با وجود گذشت سالها ساعتهای آفتابی به عنوان نمادی از هویت تاریخی و علمی کشورهای گوناگون و از آن مهمتر به عنوان نمادی از تلاقی علم ، فرهنگ و هنر به یادگار مانده اند و هرروزه تعداد آنها افزوده می شود.
گاهی تنها همان ایده های اولیه به کار می رود و گاهی نوآوری های جذابی در آنها دیده می شود که نشانگر ریاضیاتی پیشرفته در پشت آن است.ساعتهای آفتابی یک نمونه است ؛ اما نشانه ای مهم از اهمیت دادن به گذشته ای پرشکوه خواهد بود که در عین حال می تواند در عصر حاضر، هم زیبایی بخش منازل ما باشد و هم یادآوری فرهنگی ما
در کشوری مانند فرانسه در سالهای اخیر نه تنها تمامی ساعتهای آفتابی قدیمی شناسایی و در صورت نیاز بازسازی شده که هزاران مورد جدید ساخته شده اند و بر طبق آمار موجود بیش از ۳۰ هزار ساعت آفتابی در گوشه و کنار فرانسه دیده می شود.
ایتالیایی ها هر ساله با برگزاری جشنواره ساعتهای آفتابی صدها مورد جدید آنها را در نقاط گوناگون نصب می کنند،
اما در کشورمان که زمانی مهد رشد این ابزارها بوده است نه تنها این ساعتها دیگر ساخته نمی شوند که نمونه های موجود در مساجد، میدان ها و غیره نیز فراموش شده اند .